Obok Wielkanocy jest to najstarsze święto chrześcijańskie. Od II w. 6 stycznia obchodzono jako pamiątkę Chrztu Pańskiego. Od IV w. w Tracji i w Egipcie dzień ten obchodzono jako Teofanię lub Epifanię tj świętowanie wydarzeń z życia Chrystusa, jak narodzenie, chrzest w Jordanie, pokłon Mędrców, cud w Kanie. W V w. Epifania stała się świętem ogólno kościelnym. Jednocześnie bardzo wzrosła popularność Bożego Narodzenia. Epifanię zaczęto obchodzić w Kościele Wschodnim 6 stycznia na pamiątkę chrztu Jezusa w Jordanie. Epifania oznacza objawienie Zbawiciela Świata.
Epifania 6 stycznia w Polsce jest obchodzona jako święto Trzech Króli. Wielką wymowę mają złożone przez trzech Mędrców dary: złoto, kadzidło i mirra.
„…W Trójcy Jedynemu potrójne ofiary.
Bierz mirrę, żeś człowiek, złoto, żeś król wieczny,
Kadzidłem wyznawa Boga zmysł serdeczny”
(S.Grabowiecki – Z królów chaldejskich trzej wieszcze niosą dary, Kolędy polskie)
Na pamiątkę tych darów od końca średniowiecza w dniu 6 stycznia święcono w kościołach złotą i srebrną biżuterię – jako złoto, żywicę jako kadzidło oraz mirrę. Mirra to cenny balsam z czerwonych jagód sprowadzanych z Arabii. Balsamem namaszczano zmarłych. Mirra dodawana do wina wzmacniała właściwości odurzające, dlatego wino z mirrą podawano skazańcom.
Polska mirra to ziarenka jałowca.
Na pamiątkę chrztu w Jordanie święcono także wodę oraz kredę.
Po powrocie z kościoła święconą kredą wypisywano na drzwiach:
C+M+B oraz cyfrę roku co oznacza:
C = cogito – dowiaduję się, poznaję (tak jak dowiedzieli się o Zbawicielu, poznali Go i złożyli Mu hołd Trzej Królowie)
M = matrimonium – małżeństwo; gody w Kanie Galilejskiej – pierwszy cud Jezusa
B = baptismus – chrzest Jezusa w Jordanie z rąk Jana Chrzciciela
Święty Augustyn podaje taką interpretację: Christus Multorum Benedictat – Chrystus Dobroczyńcą wielu.
Najpiękniejszą i chyba najsłuszniejszą interpretacją owych liter jest odczytanie ich jako błogosławieństw na Nowy Rok udzielone przez Kościół:
Christus Mansioni Benedictat – Niech Chrystus błogosławi temu domowi
Zapis: K+M+B oznacza imiona Trech Mędrców: Kacper, Melchior, Baltazar